Edebiyatta gazel, destan, şiir gibi birçok biçimler olduğu gibi, mûsıkîde de pekçok biçimler vardır. Makam sistemirıe dayali Türk Mûsıkîsinde aynı makamdan bestelenmiş pek çok eser bulunur. Ne var ki. bu eserler çok az benzerlik arzetseler de, her biri ayrı ifade tarzına sahiptirler.

 

Makamların yapılarını öğrenirken bir dizileri olduğunu ve bu dizide dolaşılarak (seyir) seslendirildiğini biliyoruz. Seyir yoluyla canlandırılan m.akam dizileri melodik yapı ya geçtiğinde ayrıca bazı kurallar çerçevesinde, başka makamlara geçki yoluyla ve sözlü, sözsüz bestelenmeleri itibariyle yeni hüviyetler kazanırlar.

 

Aynı makamdan değişik bestelenmiş eserler dinleriz. Ancak her eserin kendine özgü bir uslûbu vardır. Bazıları uzun, bazıları kısa, bazıları ise usûl-ritm yönünden farklılıklar arzederler. Farklara ait örnekleri çoğaltabiliriz. Hemen dikkat edilmesi gereken husus lardan biri, eserlerin yalnız saz veya insan sesine göre (sözlü) yazılıp yazılmadığıdır.

 

Şu halde genel olarak, dinlediğimiz birbirinden farklı eserleri. iki ana grupta toplayabiliiz:

 

1- Yalnız sazlar için yazılmış eserler.

2- Güftesi olan, insan seslerinin okuyabileceği eserler.

 

Yalnız sazların icra etmesi için yazılmış olan saz eserleri, Türk Mûsıkîsi içerisinde önemli bir yer işgal eder. Saz eserlerini yedi ayrı bölümde eleyeceğiz:

 

1- Peşrev

2- Saz Semâîsi

3- Tasvir

4- Medhal

5- Taksim

6- Aranağme

7- Oyun Havası

 

Sözlü yada güfteli eserler dînî ve dindışı olmak üzere  iki ana grupta toplanırlar.Genel olarak ise bu sözlü eserler dört grupta toplanırlar.

1- Kâr

2- Beste

3- Semâî

4- Şarkı