neyyegah
Ana Sayfa
Ney Nereden Alınır
İletişim
Ney Kursları
TSM Nazariyatı
Ney Metod
Nota Arşivi
Usta Neyzenler
Ney Taksimleri
Hz. Mevlana ve Mevlevilik
Neyzenforum

www.neyyegah.tr.gg Neyzenlerin buluşma adresi... - Sektör Rehberi - Türkçe Dizin - Yararlı Linkler Toplist, Gazteler, Haber Siteleri -
Ney Metod

Neyzen Hacı Emin dede'nin Ney Metodu

NEYZEN HACI EMİN DEDE'NİN NEY METODU

Büyük Neyzen, fem-i muhsin Hacı Emin Dede'nin İstanbul Haseki Hastanesi'nde hasta yatağında, ölümünden üç yıl önce Dr. Necmi Bey'e yazdırdığı ve basılmamış olan ney metodunu, noktasına virgülüne dokunmadan genç kuşaklara ulaştırmak amacıyla yayınlıyoruz. Daktilo ile samanlı kağıda yazılı elimizdeki müsveddeden bilgisayar ortamına aktarılmak için yeniden yazılmıştır. Metotta kullanılan ve elle çizilmiş şekiller aslına sadık kalınarak yeniden çizilmiştir. Genç kuşaklarca anlamı bilinemeyeceği varsayılan kelimeler için bir sözlük hazırlanarak metodun sonuna eklenmiştir. Bu sözlüğü hazırlayan arkadaşımız Yılmaz Tuna’ya Musiki Yolu adına teşekkür ederiz.
Yayına hazırlayan: Ali Sarıgül

METOD:
NAY ÖĞRENMEK İÇİN LAZIM GELEN ŞERAİT VE EFSAF
Bir müptedinin bidayet-i emirdeki vaziyeti:
Müptedi evvel emirde kabul edilen ahenkte olmak üzere tedarik edeceği nayın alt kısmına tesadüf eden üç perdenin vasatına, sol elinin orta parmağını koyarak üzerindeki perdeye şahadet parmağını ve serçe parmağının yanındaki parmağı sonuncu perdenin üzerine koymak ve baş parmağı ile şahadet parmağı nokta-i iltisakına nayı sıkıştırmak lazımdır. Sağ ele gelince: Bu elin baş parmağı nayın arka tarafındaki perdeye ve şahadet parmağı ile orta parmağın vasatları nayın önüne tesadüf eden perdelerin birincisi ile ikincisine ve dördüncü parmağını üçüncü perdenin üzerine vaz eylemek ve sol elin içerisini yani serçe parmağına müsadif olan ciheti sol ayağının dizi üstüne koymak suretiyle nayı tutmak icap eder.
Bu vaziyette bulunan müptedinin dudakları adeta ıslık çalar gibi nayın baş paresi tabir olunan siyah kemikten mamul ve nayın üs tarafında bulunan mahalle müptedinin başı biraz sola mütemayil olduğu halde gayet hafif nefes ile nayın arkasındaki perdeyi oynatmamak ve diğer perdelerin ortalarına müsadif olan parmaklar yerinde kalıp ve cenahındaki perdelere mevzu parmaklar açılmak şartı ile dem sadâsının çıkmasına gayret olunmalıdır.
Bu suretle ilk perdeden çıkması lazım gelen Yegah bihakkın çıktıktan sonra açık bulunan Çarigah perdesinden Kaba Çarigah'ı ve müteakiben sıra ile açık olan Kaba Segah ve Kaba Dügah sadâlarını ve nihayet parmaklar tamamen kapalı olduğu halde Kaba Rast'ı çıkarmak lazımdır. Kaba Rast perdesinden istenilen dem sadâsı lâyıkı ile çıktıktan sonra diğer sadâların pek suhuletle çıkacağı tabii olup bu suretle kaba sesleri mükemmelen üfleyecek olan bir müptedinin diğer cihetten solfej dersine müdavemeti itibariyle perdelere kolaylıkla yâkin hasıl edeceği ve binaenaleyh âtideki solfej derslerini ifa ve icra edeceği vareste-i arz ve beyandır.

BİRİNCİ DERS:


Şekil:1
Müptedinin bidayeten üfleyeceği perdeler açık olarak gösterilmiştir.

İKİNCİ DERS:



Şekil:2

Dem sadâlarını mükemmelen çıkarmış olan bir müptedinin Yegah'tan itibaren sadâ ile Hüseyni Aşeyran,Arak, Rast,Dügah,Segah,Çarigah,Neva'ya kadar olan perdeleri nota ile beraber öğrenmesi lazımdır ki bu perdeler Şekil:2 de gösterilmiştir. Hüseyni Aşeyran ile Arak nayın arka tarafındaki delikten çıkıp birincisi düz ve Arak ise gayet eğri üflenince çıkar. Ondan sonra Dügah, Segah, Çarigah, ve Neva perdeleri sırasıyla üflenir. Neva perdesi Rast perdesini biraz tiz üflemekle de hasıl olur.

ÜÇÜNCÜ DERS:


Şekil:3

İkinci derste beyan olduğu üzere Rast perdesini biraz tiz üflemekle istihsal edilen Neva perdesini müteakip sıra ile Hüseyni, Eviç, Gerdaniye(Bu perde Rast perdesinden dahi çıkar) Muhayyer(Bu perde Hüseyni perdesinden dahi çıkar) perdelerini notalarıyla birlikte öğrenmek lazımdır.

DÖRDÜNCÜ DERS:



Şekil:4
Ders-i sabıkayı layıkı vechile elde edip tekrarladıktan sonra Şekil:4 te görüldüğü vechile Tiz Segah,Tiz Çarigah,Tiz Neva,Tiz Hüseyni,Tiz Eviç perdelerini az zaman zarfında öğrenmek ve bu suretle dört derste tam perdeleri notalarıyla birlikte tahsil etmek kabil olur.

BEŞİNCİ DERS:



Şekil:5

Görülüyor ki şimdiye kadar nayın perdeleri arasında orta parmaklar kapalı kalmış olup bunlar ise tam perdeler olmadığına binaen bu derste onlardan bahsedilecektir. Onun için Şekil:5 te gösterildiği veçhile Yegah'tan itibaren sırasıyla Pes Şuri perdesini çıkarmak için Yegah perdesini biraz eğri üflemek lazım olup ondan sonra Hüseyni Aşeyran'ı biraz eğri üfleyerek Acem Aşeyran'ı ve müteakiben başı ziyadesi ile sola meyil ile çıkan Arak perdesinden sonra nayın her tarafını kapayarak başı biraz eğmekle Geveşt perdesini ve Dügah perdesini yarı üfleyerek Zirgüle perdeleri öğrenilmiş olur. Şimdiye kadar üflenmemiş olan ve Dügah'ın üzerinde olan perdeye gelince bu perdenin ismi Kürdi'dir. Sonra Çarigah perdesini yarı kapayarak Puselik ve Çarigah ve Neva perdeleri arasında henüz üflenmemiş olan perdeye Saba veya Hicaz denir ki Saba'yı biraz tiz, Hicaz'ı biraz pes üflemek lazımdır.

ALTINCI DERS:

Şekil:6

Neva perdesini biraz eğri üfleyerek Şuri ve Hüseyni perdesini yarı kapamakla Hisar, Hüseyni'nin üzerindeki perdeyi açmakla Acem, Gerdaniye'yi yarı kapamakla Mahur, Gerdaniye'nin üzerindeki perdeyi açmakla Şehnaz ve Hüseyni'nin üzerindeki perdeyi açarak Sümbüle perdeleri ve Tiz Buselik ve Hicaz ve Tiz Saba ve Tiz Şuri perdeleri dahi pestlerinden çıkan yerlerden tiz üflemekle hasıl olur. Tiz Acem ise Tiz Saba perdesini tiz üflemekle çıkar.
Şu halde şimdiye kadar öğrenilmiş perdeleri sırasıyla gösterir atideki (Şekil:7) ye müracaat edilmelidir.



Şekil:7
Nayda istimal olunmakta olan perdeler ber minval elde edildikten sonra ikişer ve birer dörtlük ve birer sekizlik ile muhtelif eşeleye ait notaların tatbikatına başlamak lazımdır.

Dörtlük, iki dörtlük, sekizlik gibi sadâlara ait ısgalalar yapıldıktan sonra Rast, Saba, Uşşak gibi nayda yapılması kolay olan peşrevlerin sade ve güzellerinden birine nota ile birlikte ve sağ ayak ile darp vurmak suretiyle başlamak ve dört hanenin itmamını müteakip ayrıca usûl ile de terennüm eylemek ve badehu semaisini geçmek iktiza eder. Bu suretle Rast, Saba, Uşşak, Segah, Acem, Acem Aşeyran gibi peşrevleri layıkı ile çaldıktan sonra Yegah, Neva, Arak, Müstear, Dügah, Puselik, Şevk-i Tarab, Suz-i Dilara gibi makamata ait peşrev ve semailer vaz oldukları usûllere tevfikan nota ile meşk ve talim ve esnay-ı talimde taksim cihetleri de izah ve tarif edilmelidir.
Bu makamatı güzelce öğrenen müteallim Hicaz ve Suz-i Dil , Nihavend, Şedaraban , Eviç-ara gibi nayda tatbiki oldukça maharete mütevakkıf olan makamata ait eserleri geçmek ve notaya alınmış olan muhtelif makamata müteallik fasılları almak suretiyle ibraz-ı hüner ve sanat eder.
Saliful zikir hususatı ifa ile birlikte üstada hizmet eden bir musikişinastan dahi hanendeye lazım olan usûlleri ve fasılları öğrenmek yani hem hanende hem de sazende olmak ve okunan asarı notaya alabilmek havasını cami bulunmak gerektir vesselam.
Neyzen Hacı Emin Dede
 
13 Kasım 1942
Haseki Hastanesi
Dr. Necmi Bey'e Yazdırılmıştır.

METOTTA GEÇEN KELİMELER İÇİN SÖZLÜK:

Ahenk : Seslerin arasındaki uygunluk. Düzgün tarz ve gidiş. Akort(Şah,Mansur, Kız v.b.)
Arz: : Sunma, gösterme, takdim etme.
Asar : Eserler.
Âtide : Sonradan. Gelecek zamanda.
Badehu : Ondan sonra.
Ber minval : Bu tarzda ya da surette.
Beyan : İzah. Açıklama. Anlatma. Açık söyleme.
Bidayet : Başlangıç. İlk önce. Evvel ve ibtida. İlk olarak.
Bihakkın : Hakkıyla, gerçekten, tamamıyla.
Binaen : ...den dolayı, bu sebepten. Mebni ve müstenid olarak. Dayanarak.
Binaenaleyh : Bunun üzerine, ondan dolayı.
Cenah : Kanat, taraf, kısım.
Cihet : Yan, yön, taraf.
Ders-i sabıka : Geçmiş ders. Önceki ders.
Efsaf(?) : (Evsaf) Vasıflar.
Emir : İş buyurma. * Buyurulan şey. * Madde, husus, hâdise.
Esnay-ı talim : Talim esnasında.
Eşele : Nota kıymetleri
Fem-i muhsin : İhsan eden. Hayır kapısı.
Hasıl : Peyda olan. Husule gelen. Çıkan, meydana gelen.
Havasını cami : Müzikte ezgili ses ya da sadâyı ihtiva eden.
Isgala : (Skala) Tedrici sıralama, basamak.
İbraz-ı hüner : Hüner ya da beceri göstermek.
İcra : Bir işi yürütmek. * Yerine getirmek. Yapma. Tatbik etme.
İfa : Yerine getirme.
İktiza : Lâzım gelme, gerekme. * Lâzım, ihtiyaç. Gerek. * İşe yarama.
İstihsal : Hasıl etmek. Husule getirmek. Elde etmek. Üretmek.
İstimal : Kullanma.
İtmam : Tamamlamak. Bitirmek. İkmal etmek. Tekmil etmek.
Kabil : Kabul eden. Olabilir, istidatlı, mümkün olan, önde ve ileride olan.
Layıkı vechile : Uygun ya da münasib tarzda.
Mahal : Yer, mekan.
Maharete
mütevakkıf :Ustalığa ya da becerikliğe bağlı.
Mamul : İmal edilmiş, yapılmış.
Meşk : Bir örneği taklit suretiyle öğrenme usulü. Musikide bir parçayı talim etme.
Mevzu : Bahis. Üzerinde durulan mes'ele.
Mübtedi : Yeni. Yeni talebe. İlk mekteb talebesi. Yeni başlamış.
Müdavemet : Devamlılık. Bir işte devamlı çalışmak. Aralıksız bir işe devam etmek.
Müsadif : Rastlayan, tesadüf eden.
Mütakiben : Arka arkaya, ardı sıra, peşinden. Sonra.
Müteakip : Sıra ile, birbiri arkasından gelen.
Müteallik : Alâkalı. Bir yere bağlı, bir şeye mensub.
Müteallim : Taallüm eden, ilim ve bilgi edinen, öğrenen. Talebe.
Mütemayil : Taraftar görünen, temayül eden, meyillenen.
Nokta-i iltisakına
: İki uzvun birbirine yapışık olduğu durum. * Bitişik durum. Yapışma ya da kavuşma noktası.
Şehadet :Allah rızâsı yolunda hayatını fedâ etmek. Din için muharebeden şehitlik. (Bak: Şehid)
Sadâ : Seda. Ses. Avaz. Savt.
Saliful zikir : Bildirilen, zikri geçen, mezkûr. Yukarıda ismi geçen. Yukarıda, daha evvel söylenen.
Suhulet : Kolaylık.
Şahadet : (Şehâdet) Şâhidlik. * Bir şeyin doğruluğuna inanmak. * Delâlet. Alâmet, işaret, iz. * Allah (C.C.)
Şerait : Şartlar.
Tabir : İfade, söz, yorum.
Tahsil : Hâsıl etmek. * İlim edinmek. İlim öğrenmek veya öğretmek için çalışmak.
Talim : Bir işi öğrenmek veya alışmak için yapılan çalışma, meşk.
Tedarik : Ele geçirmek. Edinmek. Hazırlamak. * Araştırıp bulmak. * Ardı ardına erişip katılmak ve tevâli
Terennüm : Güzel güzel anlatma. * Yavaş ve güzel sesle şarkı söyleme. * Ötmek. Musikîleşmek.
Tevfikan : Uygun düşürerek, uydurarak, ... ye göre.
Vareste : f. Affedilmiş. Halâs bulmuş, kurtulmuş. * Rahat, serbest.
Vasat : İki şeyin arası. * Orta, merkez, ara. Meydan. Cemiyet muhiti. İç.
Vaz eylemek : Koymak, yerleştirmek, kurmak, icad etmek.
Vechile : Tarzda, surette.
Vesselam : İşte o kadar, artık bitti, bundan sonra selâm.
Yakin : Şüphesiz, sağlam ve kat'i olarak bilmek.
Ziyade : Çok bol. Fazladan.

Hakkımızda
www.neyyegah.tr.gg

Sitemizde; neye yeni başlayanlar için "neyin tarihçesi", "ney nereden alınır", "nereden öğrenilir", "ney metod" hakkında bilgiler sunulmakla birlikte neyzenler için de; "nota arşivi", "usta neyzenler", "ney taksimleri" gibi sayfalarımız mevcuttur.
Muhabbetle...

Bugün 1 ziyaretçi (7 klik) kişi burdaydı!
______________________________________ Bu site bilgilendirme amaçlı hazırlanmıştır, ticari bir kaygı taşımamaktır. © 2009 ________________________________________ Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol